Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Jeofizik Mühendisliği Emekli Öğretim Üyesi Prof. yer hareketinin kontrollü bir şekilde binaya aktarılmasını sağlar.” söz konusu.
Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi, 10 ilde yıkıma neden olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremleri zeminlerine konulan sismik izolatörler sayesinde hasarsız atlattı.
Deprem sırasında her iki hastanede kaydedilen görüntüleri izleyen Prof. Dr. Mustafa Akgün, görüntülerin izolatör kullanımının ne kadar değerli olduğunu gözler önüne serdiğini belirtti.
Akgün, “Malatya Hastanesi’ndeki görüntüde izolatör sayesinde zemin ve bina farklı hareket ediyor. Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi’nde kaydedilen görüntüde bu sistemin bina içindeki etkisini gösteriyor. Binanın fazla sallanmasını önledi. Böylece hemşireler küvözleri ayakta tutabildiler.”
Bu sistemi otomobil amortisörüne benzeten Akgün, şöyle devam etti:
“Binayı zemine sabitlediğimizde bina ve zemin otomatik olarak birlikte hareket eder ve bina zeminden aldığı enerjiyi serbest bırakana kadar sallanmaya devam eder. Bina bu sarsıntı sırasında esnekliğini kaybederse bina çöker. izolatör dediğimiz sistem araba amortisörlerinde kullanılan bir sisteme benzer.Bina yay sistemi ile zeminden ayrılmıştır.Böylece bina zeminden ayrılmıştır.Yerdeki davranışın tamamını içermez.İzolatör yer hareketinin kontrollü bir şekilde binaya aktarılmasını sağlar.”
prof. Gerçeği yapılırsa bu sistemin koruma sağladığına işaret eden Dr. Akgün, “Bu sistem sonradan yapılan binalara da uygulanabilir ama maliyeti yüksek olur. Çünkü kolonlar kesilip kolonların arasına konulacak. .” sözlerini kullandı.
Erken uyarı sistemi de önemlidir.
Erken uyarı sisteminin sismik izolatör kadar değerli olduğuna işaret eden Akgün, şu değerlendirmede bulundu:
“Sismik izolatörler, deprem anında binanın davranışını kontrol ediyor ama deprem erken uyarı sistemleri de var. Bu Meksika’da uygulandı. İtalya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de mevcut. Yıkıcı bir deprem dalgası bölgenize çarpmadan önce, Mesafeye göre yaklaşık 20 saniye önceden haber verilir ve uyarılar yapılır.Uykuda değil uyanıkken depreme yakalanırsınız.Vaktiniz var.İstanbul’da yapılmış yerler var.İzmir’de denenmiştir. Dünyadaki gelişmelerin Türkiye’de de uygulanması gerekiyor.Bu Japonya ve Meksika’da.Meksika bunu son büyük depreminde yaptı.Bunu kullandı ve çok can kaybının önüne geçildi.”
